الگوی موازنه قدرت در راهبردهای امنیتی خیلج فارس

نویسنده

  • حبیب‌الله سیاری
چکیده مقاله:

خلیج‌فارس به لحاظ موقعیت  ژئوپولتیکی و راهبردی از حساس‌ترین و با اهمیت‌ترین مناطق جهان است. در سال 1979 دولت کارتر براین عقیده بود ((که خلیج فارس یکی از سه مانع اساسی و حساسی است که گذشتن نیروهای بلوک شرق (اتحاد جماهیر شوروی سابق و اقمارش) از آن می‌تواند موجب آغاز جنگ جهانی سوّم گردد)).از آن زمان به بعد چهار حادثه مهم و اساسی در مقیاس بین‌المللی منطقه را تکان داد و دستخوش تحولات ساخت. نخستین رویداد بزرگ، انقلاب اسلامی بود که در یازدهم فوریه 1979 به رهبری حضرت امام خمینی (ره) به پیروزی رسید. نظام جدید ایران از پیمان سنتو که ایران را با غرب مرتبط می‌ساخت خارج شد. با دکترین جدید ایران، آمریکا به عنوان شیطان بزرگ در برابر نظام جمهوری اسلامی قرار گرفت و این کشور به عنوان دشمن شماره یک ایران در آمد. دوّمین رویداد بزرگ جنگ عراق بر علیه ایران بود که در تاریخ 22 سپتامبر 1980 با تهاجم عظیم نظامی عراق به ایران آغاز گردید. این جنگ که یکی از ویران‌گر‌ترین جنگ‌های نیمه دوم قرن بیستم شناخته شد، بیش از هشت سال طول کشید و موجب بسیج ملت ایران از یک سو و اتحاد کشورهای عرب منطقه خاورمیانه از سوی دیگر در دو طرف مرزها گردید. سوّمین حادثه دگرگون کننده در روز دوّم اوت 1990 با تجاوز عراق به‌ کویت پدید آمد که منجر به یک جنگ شگفت‌انگیز شد. این جنگ نتیجه به هم خوردن موازنه قدرت ناشی از جنگ عراق بر علیه ایران در منطقه خلیج فارس بود که کشور عراق با بهره‌برداری از ائتلاف و همبستگی بین‌المللی و با ذخیره‌سازی جنگ‌افزارهای ساخت آمریکا و سایر کشورها، خود را مسلح ساخت. چهارمین حادثه مهم حمله تروریستی یازدهم سپتامبر 2001 در آمریکا بود. در پی این حادثه، آمریکا با حمله نظامی به عراق در 20 مارس 2003 و سرنگونی رژیم صدام، حاکمیت یک‌جانبه‌گرایی خود در نظام بین‌الملل را تثبیت کرد و در واقع شرایط مساعدی را برای ایفای نقش سلطه‌جویانه (مداخله‌گرایانه) خود به بهانه مبارزه با تروریسم در نظام بین‌الملل و منطقه خلیج‌فارس فراهم ساخت.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

منطق و مبنای راهبردهای کلان امنیتی در خلیج فارس

منطق و مبنای راهبردهای کلان امنیتی در خلیج فارس دکتر سید جواد امام جمعه زاده تاریخ دریافت: 23/10/86 مجتبی تویسرکانی تاریخ پذیرش: 21/01/87 چکیده هدف پژوهش حاضر تبیین منطق و مبنای استراتژی های طرح ریزی شده توسط بازیگران مطرح در معادلات امنیتی حوزۀ خلیج فارس به منظور یافتن شکل مطلوب آیندۀ ترکیب امنیتی منطقه است. بازیگران درگیر در فرایندهای امنیتی خلیج فارس شامل کشورهای ساحلی این من...

متن کامل

موازنه راهبردی و سیاستگذاری امنیتی روسیه در نظام بین‌الملل

روسیه هسته اصلی امپراتوری اتحاد شوروی بوده است. بسیاری از شاخص­های اجتماعی و ساختاری اتحاد شوروی را می­توان در رویکرد و شکل ­بندی­های قدرت سیاسی و راهبردی روسیه مشاهده کرد. رقابت­های ژئوپلیتیکی روسیه و جهان غرب به قرن 19 بر می‌گردد. این رقابت­ها در چارچوب موازنه قدرت در سیاست بین­الملل شکل گرفت. آمریکا و اتحاد شوروی ساختار دو قطبی را در سال­های 1991-1945 شکل دادند. اگرچه ساختار دو قطبی از سال 1...

متن کامل

ژئوپلیتیک و موازنه قدرت در دریای خزر

منطقۀ دریای خزر به‌دلیل مجاورت دو قدرت دائمی روسیه و ایران و ظهور جمهوری­های نواستقلال، یکی از پویا­ترین نقاط جهان است. همچنین پیوستگی منافع سایر بازیگران از جمله ایالات متحدۀ آمریکا و اتحادیۀ اروپا با این کشور­­های ساحلی بر این پیچیدگی و پویایی افزوده است. در این زمینه، وجود ذخایر انرژی منطقه و توجه به منطقه به‌عنوان راهروی تجارت و حمل‌و‌نقل، پیامد­هایی را برای کشور­های منطقه و بازیگران فرامنط...

متن کامل

بررسی اهمیت انرژی منطقه خلیج فارس در راهبردهای سیاسی و امنیتی ایالات متحده آمریکا

فروپاشی شوروی و مطرح شدن ایالات متحده در قالب قدرت هژمون، همزمان با تغییر ساختارهای قدرت در نظام بین الملل همراه گردید. با توجه به گسترش موضوعیت و اهمیت اقتصاد در ساختار جدید، دغدغه های امنیتی به جد با دغدغه های اقتصادی گره ناگسستنی پیدا نموده و سیاست نوین ما بعد جنگ سرد، براساس شاکله ی منسجمی از رابطه ی امنیت و اقتصاد نمود پیدا کرده است. در این شرایط، نقش انرژی در اقتصاد بین الملل، نقشی انکارن...

متن کامل

بررسی اهمیت انرژی منطقه خلیج فارس در راهبردهای سیاسی و امنیتی ایالات متحده آمریکا

فروپاشی شوروی و مطرح شدن ایالات متحده در قالب قدرت هژمون، همزمان با تغییر ساختارهای قدرت در نظام بین الملل همراه گردید. با توجه به گسترش موضوعیت و اهمیت اقتصاد در ساختار جدید، دغدغه های امنیتی به جد با دغدغه های اقتصادی گره ناگسستنی پیدا نموده و سیاست نوین ما بعد جنگ سرد، براساس شاکله ی منسجمی از رابطه ی امنیت و اقتصاد نمود پیدا کرده است. در این شرایط، نقش انرژی در اقتصاد بین الملل، نقشی انکارن...

متن کامل

موازنه راهبردی و سیاستگذاری امنیتی روسیه در نظام بین الملل

روسیه هسته اصلی امپراتوری اتحاد شوروی بوده است. بسیاری از شاخص­های اجتماعی و ساختاری اتحاد شوروی را می­توان در رویکرد و شکل ­بندی­های قدرت سیاسی و راهبردی روسیه مشاهده کرد. رقابت­های ژئوپلیتیکی روسیه و جهان غرب به قرن 19 بر می گردد. این رقابت­ها در چارچوب موازنه قدرت در سیاست بین­الملل شکل گرفت. آمریکا و اتحاد شوروی ساختار دو قطبی را در سال­های 1991-1945 شکل دادند. اگرچه ساختار دو قطبی از سال 1...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 6  شماره 14

صفحات  6- 21

تاریخ انتشار 2009-11-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

کلمات کلیدی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023